Pushtimi i Irakut i udhëhequr nga SHBA-të përmbysi një diktator, por ka 10 vjet që ka destabilizuar Lindjen e Mesme.

Me forcat amerikane që kanë tërhequr pas vetes 4.500 trupa amerikane të vdekur dhe rreth 1 trilion dollarë shpenzim, kjo luftë ka bërë venitjen e vetëdijes publike.

10 vjet pasi SHBA fillun luftën nën mesazhin “shock and awe” (trondit dhe frikëso), duke hequr Sadam Huseinin nga pushteti, shumica e analistëve dhe diplomatët pajtohen se lufta në Irak nuk ka bërë asgjë për të përmirësuar pozicionin e SHBA-së në Lindjen e Mesme.

“Pavarësisht nëse demokracia e vërtetë është e mundshme apo edhe e qëndrueshme, lufta në Irak nuk ka shërbyer për ndonjë fitim strategjik për Shtetet e Bashkuara,” tha Ramzy Mardini, një bashkëpunëtor në Institutin për Studime Strategjike në Irak.

Në të kundërtën, ata kanë gabuar në lidhje me aftësinë e fuqisë ushtarake të SHBA-ve dhe kanë pasur mungesë informacioni për rolin e Sadamit në Irak, si dhe kundërpeshën e intervenimit, tha ai.

“Rënia e Sadamit nuk krijoi një vakum të energjisë në Bagdad, ajo krijoi një vakum të energjisë në rajon, e cila zhyti shtetet fqinje në një mjedis intensive të konkurrencës së sigurisë” që vazhdon edhe sot, shton Mardini.

Keqllogaritjet e tilla nuk kishin të ndalur për presidencën e Xhorxh W. Bush, thotë Kristofer Hill, një veteran i zgjidhjes së paqes në Bosnjë dhe bisedimeve bërthamore me Korenë e Veriut. Ai arriti në Bagdad në vitin 2009 si ambasador amerikan.

Hill, tani dekan në Universitetin e Denverit, sugjeroi “shkëputje të plotë në mes të Uashingtonit” dhe njerëzve “në terren”.

Barack Obama kishte përdorur kundërshtimin e tij ndaj luftës për të dalluar veten nga Hillary Clinton, kur kërkonte emërimin për presidente në vitin 2008.

“Amerika nuk ka treguar mjaft durim strategjik me politikën në Irak,” tha Hill, duke kujtuar muajt që ai kaloi duke u përpjekur për të siguruar një qeveri irakiene pas zgjedhjeve në vitin 2010. Sipas tij, ishte e pamundur që të krijonte qeveri që i shërben muslimanëve, shiitëve dhe kurdëve.

Në vend të kësaj, politika amerikane vazhdoi të udhëhiqet kryesisht nga konsideratat ushtarake, tha Hill, duke theksuar se rënia e fundit e gjeneralit David Petraeus ka bërë që lufta në Irak të ketë shumë përmirësime për të bërë.

“Ka njerëz në Uashington që janë më të interesuar në konsolidimin e fitimeve të bëra në luftën kundër kryengritësve sesa në të kuptuarit e politikës thelbësore të vendit,” tha Hill.

“Të gjitha retorikat duhet të lihen mënjanë, ne pushtuam një vend gabimisht,” tha James Dobbins, drejtor i Sigurisë Ndërkombëtare dhe Drejtor i Politikave të Mbrojtjes.

Me asnjë program të armëve bërthamore apo të armëve kimike, administrata Bush kishte rifokusuar “përpjekjet e tij” për ngritjen e një shteti “pro-perëndimor” në Irakun pushtuar, duke synuar për të fituar një aleat rajonal.

Dobbins, i cili ka mbajtur poste të Departamentit të Shtetit dhe Shtëpisë së Bardhë, duke përfshirë Ndihmës Sekretari i shtetit për Evropë dhe asistent special i presidentit, tha se amerikanët nuk duhet të mashtrojnë vetveten në lidhje me rezultatin e tyre në Irak.

“Axhenda e demokracisë u bë arsyetim i fundit i mundshëm për pushtimin e Irakut. Ne nuk fituam as aleat e as armiq, përfundon Dobbins.

Por mbi të gjitha, pushtimi amerikan në Irak la më shumë se 100.000 të vdekur, miliona jetimë dhe 1,5 milion refugjatë.