Psikoterapeutët e orientuar psikodinamikisht, të cilët punojnë me fëmijet dhe me të rinjtë, njoftojnë për numrin e shtuar të nxënësve me vështirësi në mësim dhe mossukses shkollor.
Të shkruhet për të gjitha çrregullimet emocionale të cilat e pengojnë mësimin te fëmijet dhe te të rinjtë, do të thoshte të përfshihet e gjithë psikiatria për të rinjë. Prandaj, do të përqëndrohemi në vështirësitë të cilat nuk diagnostikohen si child-asleep-smalldisfunksione më të formuara neurotike dhe psikotike, por si pengesa paraneurotike, parapsikotike dhe disfunksionale. Në këto korniza do të mund të flitej për disa sindrome të cilët e vështirësojnë mësimin dhe kontribuojnë në mossuksesin shkollor.
Këto janë:
a) Fobia nga shkolla- më shpesh është te fillestarët por paraqitet edhe më vonë. Rrënjën e këtij reaksioni, autorët psikodinamikisht të orientuar e gjejnë në anksiozitetin separacional të fëmijeve dhe prindërve. Ekzistojnë edhe familje tipike strukturore te të cilat paraqiten fëmije me fobi nga shkolla. Në familjet e tilla hasim nëna hiperprotektive dhe pasive, të paangazhuar në edukimin e fëmijës.
Roli i profesorit, pedagogut dhe i personelit shkollor në krijimin e fobisë është sekondar.
b) Frika nga provimi është shpesh shkak i cekur për mossukses.Psikiatër-psikoterapeutë përshkruajne dy lloje të frikës nga provimi:
● Frika është pasojë e mundësisë së mossuksesit në provim dhe paraqitet si sinjal, që e çon në konfuzion nxënësin dhe e sjell në situatë që të përgjigjet nën mundësitë e tij dhe të mos e dëshmoj diturinë reale.
● Frika perpara pyetësit. Simptom shumë i shpeshtë që paraqitet në situatë të tillë është edhe skuqja, prandaj mund të zhvillohet edhe frikë nga skuqja-eritrofobia.
c) Negativizmi- në shenjë hidhërimi, proteste ose agresioni, si fëmijë refuzon ushqimin. Ky lloj komunikimi mund të vazhdojë edhe në shkollë dhe studime me refuzimin e mësimit, detyrat e shtëpisë, shkuarjen në shkollë dhe me obligimet tjera shkollore.
d) Refuzimi i gratifikimit shkollor paraqitet te nxënësit si formë e vetëdenimit. Vetëdenimi është pasojë e reagimit depresiv në humbjen reale ose të imagjinuar ose në lëndimin e objektit real ose të fantazuar. Raporti ndaj objekteve është ambivalent, i përcjellur me emocione kontradiktore- dashuri dhe urrejtje (agresivitet).
Sindromet e përmendura klasike të cilët sjellin deri te mossuksesi shkollor, nëse vrojtohen psikodinamikisht, kanë rrënjet në disfunksionimin familjarë. Vështirësitë në mësim paraqiten edhe te familjet e alkoolikëve, të sëmurëve të rëndë somatik dhe shpirtëror.
Mossuksesi shkollor ndonjëherë është shkak për mbledhjen e familjes së shkapërderdhur. Nëse nuk ka sukses beteja për vendosjen e funksionimit të familjes në shkallë të parë, vështirësitë në mësim mund të bëhen pengesa në sjellje, delikuencë, suicid, simptome të rënda neurotike dhe psikotike.
Nga kjo del se metoda e zgjedhjes me trajtimin e mossuksesit shkollor dhe vështirësitë në mësim është psikoterapia familjare.
Kur bëhet fjalë për masat terapeutike-preventive, duhet theksuar nevojën për bashkëpunim dhe për punë ekipore të psikiatrit-psikoterapeutit, psikologut, pedagogut, mësimdhënësit, mjekut shkollor dhe prindit.
Libri Svijet dječje psihe- Dr.med.Staniša Nikolić.