Inteligjenca është diçka e pandryshueshme, një karakteristikë me të cilën ne vijmë në botë ose më mirë një cilësi që mund të rritet falë angazhimit tonë dhe strategjive të sakta. Carol Dweck, pas një studimi të gjerë në terren, ka zhvilluar një teori interesante në lidhje me të.
Carol Dweck është një shkencëtare dhe psikologe në Universitetin e Stanfordit në Shtetet e Bashkuara. Interesat e saj janë kryesisht në fushën e kërkimit dhe zhvillimit të personalitetit në lidhje me praninë e motiveve dhe objektivave. Kontributi i saj kryesor në psikologjinë sociale përmblidhet në mënyrë të përkryer në librin “Mendësia: Psikologjia e Re e Suksesit” botuar në vitin 2006.

Profesoresha Dweck, e cila në dhjetor mori çmimin Yidan për Kërkimin e Arsimit, çmimi më i madh botëror për kërkimin dhe edukimin në arsim, është mbështetëse e fortë e faktit se inteligjenca jonë është diçka që mund të përmirësohet falë një mentaliteti në rritje. Në të gjitha këto vite, me hulumtimin e saj inovativ, ajo ka vendosur vetveten të sfidojë sistemin tradicional të besimeve në lidhje me inteligjencën që e konsideron këtë një prikë fikse dhe të lindur.

Teoritë e saj kanë pasur shumë ndikim në fushën e arsimit dhe mund të jenë të dobishme për të gjithë, veçanërisht për fëmijët dhe studentët. Por le të përpiqemi të kuptojmë më mirë se çfarë nënkupton koncepti “forma dinamike e mentalitetit” e cila konsiston në kontrast me inteligjencën statike që shumë prej nesh ende “ushqehen”.

FORMA DINAMIKE E MENTALITETIT

Hulumtimi i Dweck ka treguar se ka dy mentalitete kundërshtare që mund të formësojnë personalitetin individual. Besimi se suksesi i njerëzve bazohet në aftësitë e lindura, ose në të ashtuquajturën mentalitet statik, është ende mjaft i përhapur. Por ka edhe ata që, ashtu si profesoresha Dweck, janë të bindur se suksesi është i bazuar në mësim të vazhdueshëm, punë të vështirë dhe strategji të tjera që duhet të zbatohen në mënyrë që inteligjenca jonë të rritet. Individët mund të mos jenë të vetëdijshëm për gjendjen e tyre të mentalitetit, por mund të identifikohet lehtë në bazë të sjelljes së tyre dhe në veçanti duke vënë në dukje reagimin e tyre ndaj dështimit.

Individët me një mentalitet statik dëshmojnë frikë, sepse ata e përjetojnë atë si diçka negative në krahasim me aftësitë e tyre themelore. Individët me një mentalitet në rritje, nga ana tjetër, nuk shqetësohen dhe frikësohen nga dështimet sepse e kuptojnë se performanca e tyre mund të përmirësohet dhe humbjet janë një nga hapat e nevojshëm për rritjen personale. Këto dy forma kanë një rol të rëndësishëm në të gjitha aspektet e jetës së një personi. Dweck argumenton se mentaliteti dinamik na lejon të jetojmë një jetë më pak stresuese dhe më të suksesshme.

SI TË ZHVILLOJMË MENTALITETIN E GRUPIT

Gabimi që shpesh bëhet sipas Dweck ,është shtyrja vullnetarisht e fëmijëve dhe të rriturve për të zhvilluar një inteligjencë statike. Kjo ndodh nga përsëritja e tij e fjalive të vogla që i ndikojnë ata si: “keni bërë një punë të mirë, jeni shumë i zgjuar”, e cila duhet të zëvendësohet me “keni bërë një punë të mirë, keni punuar shumë!”. Është e këshillueshme që të inkurajohen studentët që të vazhdojnë pavarësisht dështimit për t’i bërë ata të kuptojnë se humbjet gjithashtu ndihmojnë të rriten. Profesoresha Dweck në librin e saj ka shkruar se ,”nëse prindërit duan t’u japin një dhuratë fëmijëve të tyre, gjëja më e mirë që mund të bëjnë është t’u mësojë atyre të duan sfidat, të intrigohen me gabime, të gëzojnë përpjekjet dhe të vazhdojnë të mësojnë, në këtë mënyrë nuk do të jenë skllevër lavdërimi, ata do të kenë një mënyrë të përhershme për të ndërtuar dhe riparuar besimin e dikujt”.

Ajo gjithashtu paralajmëron për rrezikun e lëvdimit të inteligjencës së fëmijëve dhe adoleshentëve, sepse inkurajon ata që të burgosen në një mendësi statike dhe kjo nuk do t’u lejojë atyre të pranojnë sfida dhe të bëjnë gabime .Falenderimet e inteligjencës së fëmijës dëmton motivimin dhe dëmton performancën. Shkurtimisht, çfarë duhet të bëjnë të gjithë prindërit është të vlerësojmë dhe të inkurajojmë jo aq shumë talent sesa përpjekje, t’u mësojmë fëmijëve të pranojnë sfida si mundësi për të mësuar, dhe të nënvizojnë se si aftësitë individuale të individit mund të transformohen më mirë. Dweck siguron që, “eksperimentet nga e gjithë bota kanë treguar se kur prindërit dhe mësuesit e marrin këtë qasje dhe i qëndrojnë besnikë, rezultatet janë shumë të mira”.