Temjani (Lubon/Kundur)
Përcillet se njëherë, një burrë iu ankua Aliut (r.a.), duke i thënë se
harronte shumë. Aliu e këshilloi: “Përdor temjan, sepse ai të
forcon zemrën dhe largon harresën.”
Përcillet, gjithashtu, se Ibn Abasi ka thënë: “Pirja e (lëngut të)
temjanit me sheqer, duke qenë esëll, përmirëson procesin e
urinimit dhe ndihmon kundra harresës.”
Edhe nga Enesi përcillet se i ka thënë një burri që iu ankua se
vuante nga harresa e tepërt: “Përdor temjan. Fute në ujë dhe mbaje
aty për një natë dhe, në mëngjes, esëll, pi nga një gllënjkë prej tij,
sepse ndihmon kundra harresës.”
Ka një arsye të dukshme për këtë efekt pozitiv të tij. Harresa është
pasojë e gjendjeve të ftohta, të lagështa dhe të liga që prekin trurin,
të cilat ndikojnë që ai të mos i kujtojë me lehtësi gjërat. Në këto
raste, temjani është i dobishëm. Por, nëse harresa vjen si pasojë e
shkaqeve të tjera fizike, atëherë për këtë ndihmon konsumi i pijeve
freskuese. Ndryshimi mes dy rasteve është se substancat e thata e
ndihmojnë njeriun të qëndrojë zgjuar gjatë gjithë natës dhe të
kujtojë ngjarjet e së shkuarës së largët, në vend të së shkuarës së
afërt. Ndërsa pirja e lëngjeve, nga ana tjetër, jep efekt të kundërt.
Ndonjëherë, harresa shkaktohet prej hixhame-s që bëhet prapa
kokës ose prej ngrënies së tepërt të koriandrave të lëngshme dhe
mollëve të tharta. Edhe depresioni, pikëllimi, qëndrimi në ujë të
ndenjur për një kohë të gjatë dhe urinimi në të mund të jenë
faktorë të harresës. Po ashtu, shikimi i njerëzve të kryqëzuar (të
dënuar), leximi i epitafeve të varreve, ngrënia pa dashje e
kakërdhive të miut, të gjitha këto shkaktojnë harresë.
Temjani është i nxehtë në shkallë të dytë dhe i thatë në shkallë të
parë. Ai vepron si kapsues i lehtë. Temjani është tepër i dobishëm,
me efekte anësore të papërfillshme. Ai ndalon hemorragjinë e
jashtme, dhembjet e barkut, diarrenë, lehtëson tretjen e ushqimit,
liron nga gazrat, kuron pezmatimet e syrit, ndihmon trupin të
krijojë mish në shumë lloje të ulcerave dhe forcon stomakun e
dobët. Temjani përthan këlbazën dhe lëngjet që mblidhen në gjoks,
kuron dëmtimet në sy dhe ndalon përhapjen e lungave të
qelbëzuara në trup.
Nëse përtyp vetëm temjan ose e përzien me trumzë persiane, ai
shkakton këlbaza, liron dhe çlodh muskujt e gjuhës dhe e bën
mendjen më të mprehtë. Tymi i temjanit, nga ana tjetër, shërben
për kurimin e disa sëmundjeve dhe ajrin e bën të ndihet më i
freskët.