Te kujtuarit e se kaluarës dhe te ndikuarit me memoaret e saja, e edhe pikëllimi për fatkeqësitë e saja është marrëzi dhe budallallëk, e gjithashtu edhe vrasje e vullnetit dhe shkatërrim i jetës qe tani e jeton. Tronditjen e se kaluarës te mençurit e fshehin dhe e mbulojnë e lidhin me litarë ne burgun e braktisjes e me nuk e nxjerrin kurrë, e mbyllin atë te mos i shihet vezullimi, ngase ajo ka kaluar dhe mbaruar, as pikëllimi nuk e kthen, as dëshpërimi nuk e përmirëson, e as mërzia nuk e zbukuron, e as qe konfuzioni e ngjalle, ngase ajo është asgjë, mos jeto ne ankthin e se kaluarës, nder ombrellën e se shkuarës, shpëtojë veten nga hijet e se kaluarës, a mos ndoshta dëshiron qe lumin ta kthesh ne burim, apo diellin ne vendlindjen e tij, apo fëmiun ne barkun e nenës, apo qumështin ne gji, apo lotin ne sy, pa dyshim se ti me te ndikuarit tënd me te kaluarën, me mërzinë tende për te dhe ndezjen tende me zjarrin e saj, me hedhjen tende ne idhtësitë e saja je ne gjendje tragjike, tronditëse, qe frikëson e trishton.

Te lexuarit ne fletoren e se kaluarës është humbje e se tashmes, shqyerje e mundit, eksplodim i çastit te tanishëm. All-llahu i Lartësuar i përmendi popujt dhe atë qe vepruan pastaj tha: “Ata janë popuj qe kane kaluar”(Kur’an). Ka shkuar puna dhe ka mbaruar, nuk ka dobi ne autopsinë e kohës, e as ne rikthimin e rrotës se historisë.

E ai qe kthehet ne te kaluarën i ngjason atij qe e bluan miellin e ai ne esence është i bluar, apo ai qe e sharron tallashin e drurit. Qe moti kane thëne për ata qe e qajnë te kaluarën: “Nuk nxjerrën te vdekurit nga varret e tyre”, e edhe fabulisti i ka përmendur ata qe flasin me gjuhen e kafshëve se si e kane pyetur gomarin: Perse nuk ripërtypësh? Ai tha: E urrej gënjeshtrën.
Fatkeqësia jone qëndron ne atë se ne tregohemi te paafte për te tashmen tone e preokupohemi me te kaluarën, braktisim pallatet tona te bukura e i vajtojmë gërmadhat e lashta, po ne qofte se edhe njerëzit edhe xhinët do te ishin mbledhur për te rikthyer diç nga ajo qe ka kaluar, nuk do te mundnin ngase kjo është me se e pamundshme. Njerëzit nuk shkojnë përpara e as qe e kthen prapa; ngase era përpara shkon, uji përpara zbret, karvani përpara ecën, andaj mos e kundërshto zakonin e jetës.

Aid el Karni